• Patreon geeft allerhande makers en kunstenaars een platform waarop ze fans exclusieve toegang tot hun werk of zichzelf kunnen bieden.

• Voor deze toegang vragen kunstenaars een maandelijkse bijdrage.

• De Dienst Voorafgaande Beslissingen (Rulingcommissie) van de fiscale administratie leverde een eerste individuele beslissing (ruling) af over hoe je inkomsten uit Patreon moet aangeven.

• In het onderstaande artikel bespreken we wat Patreon is, hoe je het kan gebruiken en met welke overwegingen de fiscus rekening hield bij deze ruling. Ook Voices Of Culture nam Patreon op in hun rapport met best practices en beleidsvoorstellen voor de financiering, het statuut en arbeidsomstandigheden van kunstenaars en cultuurwerkers.

• Vraag zeker en vast op voorhand fiscaal advies over je specifieke situatie. Afhankelijk van je precieze vraag kunnen je boekhouder, Cultuurloket (gratis eerstelijnsadvies) of Twee-eiige Drieling je verder helpen.

Hoe werkt Patreon?

De Duitse experimentele band Einstürzende Neubauten is een mooi voorbeeld van hoe Patreon kan gebruikt worden. In ruil voor vijf of tien euro per maand downloaden fans exclusieve songs en concertopnames en streamen ze mee met filmavonden in aanwezigheid van de Neubauten.

Het platform dient zeker niet alleen voor muzikanten. Leerkrachten, illustratoren, schrijvers, podcastmakers, influencers…Patreon is handig voor iedereen die een community wilt opbouwen en rechtstreeks aanspreken.

Een maker bedenkt in alle vrijheid verschillende segmenten van volgers (patrons genoemd): categorieën van bijvoorbeeld 50, 25 of 10 euro per maand die elk eigen voordelen krijgen. Het platform verzamelt de bijdragen en neemt een kleine commissie. In ruil daarvoor staan zij leden bij met advies en promotie (blogs, interviews…). Met deze rol wilt het bedrijf zich profileren tegenover websites als YouTube die via algoritmes bepalen wie de aandacht verdient.

Wat met deze inkomsten op je belastingbrief? Auteursrechten?

Bij elk nieuw verdienmodel ontstaat ook de vraag hoe deze inkomsten fiscaal behandeld worden. TWIIID ziet in het fiscaal regime voor de exploitatie van auteursrechten een goede kandidaat.

Patreon is volgens de Europese Richtlijn 2019/790 inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt namelijk een “aanbieder van een onlinedienst voor het delen van content”. De Richtlijn vraagt deze aanbieders licentieovereenkomsten af te sluiten en “een passende vergoeding” voor “het gebruik van hun werken of andere materialen” te betalen.

Patreon past dit ook toe. Iedereen die een pagina start, ondertekent een (niet-exclusieve) licentie. Dankzij die licentie kan het platform gebruikers toegang geven tot downloads en ander auteursrechtelijk beschermd materiaal, zij het aan de prijzen en voorwaarden bepaald door de maker. Na aftrek van een commissie krijgt de kunstenaar een royalty. Op die manier kan je hen vergelijken met een e-publisher. Het fiscaal regime voor de exploitatie van auteursrechten past perfect op dit plaatje.

Wat denkt de fiscale administratie zelf?

Altijd 100% auteursrechten dan? Een recente ruling van de Dienst Voorafgaande Beslissingen (DVB) over de Patreonpagina van een illustrator besteedt toch speciale aandacht aan wat de maker precies doet op Patreon. Het gaat in dit geval over het opsturen van fysieke prints, contact via Discord (een chatserver), exclusieve wallpapers, tekeningen, nieuwsbrieven en podcasts. De DVB maakt een onderscheid tussen de daadwerkelijke exploitatie van auteursrechten en het bieden van materiële of ‘sociale’ voordelen.

Volgens de DVB kan het opsturen van fysieke prints of de toegang tot een chatserver niet gezien worden als een exploitatie van auteursrechten. Zelfs al verloopt de vergoeding via de licentieovereenkomst. De aanvrager en DVB analyseerden welk percentage van het aanbod auteursrechtelijke exploitaties zijn. In het geval van de maker komen de illustraties, nieuwsbrieven, podcasts, gsm-wallpapers en ander materiaal die patrons online bekijken en/of downloaden uiteraard in aanmerking.

Op basis van deze oefening werd een percentage overeengekomen dat de illustrator de komende 5 jaar sowieso mag aangeven in het fiscaal regime voor auteursrechten, tenzij diens praktijk drastisch zou veranderen. Het overige gedeelte is een ‘gewoon’ beroepsinkomen.

Conclusie?

Uit één individuele ruling kan natuurlijk geen regel afgeleid worden. Maar de fiscale én zakelijke invalshoek leren ons in ieder geval wel één ding: een goed inzicht in wat je fans kan bieden is essentieel, zowel voor voor het succes van je pagina als het correct invullen van je belastingbrief.